Öncelikle cilt kanseri türleri nelerdir?

 

Cilt kanseri, cildin üst tabakasındaki hücrelerin kontrolsüz büyümesiyle oluşan bir kanser türüdür. Cilt kanserleri genellikle üç tipe ayrılır: Bazal hücreli karsinom (BHK), skuamöz hücreli karsinom (SHK) ve malign melanom.

 

Bazal Hücreli Karsinom (BHK): Cilt kanserlerinin yaklaşık %80’ini oluşturan BHK, en yaygın cilt kanseri türüdür. BHK, cildin en alt tabakasındaki bazal hücrelerin kontrolsüz büyümesiyle oluşur. BHK genellikle yavaş büyüyen ve nadiren yayılan bir kanserdir. Genellikle güneş ışığına maruz kalmış bölgelerde ortaya çıkar ve diğerlerine göre daha iyi huyludur.

 

Skuamöz (Yassı) Hücreli Karsinom (SHK): Cilt kanserlerinin %16’sını oluşturan SHK, cildin üst tabakasındaki yassı hücrelerin kontrolsüz büyümesiyle oluşur. SHK, genellikle yüz, boyun, eller, kollar, bacaklar ve kafa derisi gibi güneşe maruz kalan bölgelerde ortaya çıkar. SHK, yavaş veya hızlı büyüyebilir ve nadiren diğer bölgelere yayılabilir.

 

Melanom: Melanosit adı verilen derideki pigment hücrelerinden kaynaklanan cilt kanseridir. Melanom daha az yaygın olsa da, diğer cilt kanserlerine göre daha ölümcül olabilir. Deri kanserlerinden dolayı gelişen ölümlerin %80’inden melanom sorumludur. Erken teşhis edildiğinde tedavi edilebilirken, ileri evrelerde teşhis edildiğinde hayatı tehdit edebilir.

 

Melanom nedir ve neden oluşur?

 

Melanom, cildin melanosit adı verilen pigment üreten renk hücrelerinden kaynaklanan bir cilt kanseri türüdür. Melanositler, cildin renk tonunu kontrol eden melanin pigmentini üretirler. Melanom, melanositlerin kontrolsüz ve anormal çoğalması sonucu oluşur. Bu hücreler çoğaldıkça, kanserli tümörler oluştururlar ve zamanla diğer vücut bölgelerine yayılabilirler.

Melanom, genellikle güneş ışığına uzun süre maruz kalan cilt bölgelerinde ortaya çıkar, ancak aynı zamanda tırnak yatağı, göz, ağız ve genital bölge gibi güneş ışığına maruz kalmayan bölgelerde de görülebilir. Melanomun oluşumuna neden olan faktörler arasında UV ışınlarına maruz kalma, cilt yanıkları, ailede melanom öyküsü, açık ten rengi ve fazla ben olması sayılabilir. Erkeklerin daha fazla güneş altında çalışması ve güneşten korunma oranının kadınlara göre daha düşük olması, melanoma yatkınlığı arttırabilir.

 

Melanom için en ölümcül cilt kanseri türü diyebilir miyiz?

 

Evet, melanom genellikle diğer cilt kanserlerine göre daha ölümcül bir kanser türüdür. Bunun nedeni, melanom diğer kanser türleri gibi hızlı büyümesinin yanı sıra, tedavi edilmediğinde beyin, akciğer, karaciğer ve kemikler gibi diğer organlara yayılabilir ve bu organların işlevini bozarak yaşamı tehdit edebilir. Bundan dolayı melanomun erken aşamalarda teşhis ve tedavi edilmesi önemlidir, çünkü ileri aşamalarda tedavi edilmesi daha zordur. Erken aşamalarda teşhis edildiğinde, melanom tedavisi başarılı bir şekilde uygulanabilir ve hayatta kalım oranı yüksek olabilir. Risk faktörlerini azaltmak için koruyucu önlemler almak, cildi güneş ışınlarından korunmak, düzenli cilt muayeneleri yaptırmak ve değişen benleri veya yaraları doktora göstermek melanomun erken teşhis ve tedavisi için önemlidir.

 

Melanom belirtileri nelerdir? Bir benin ya da lezyonun riskli olduğunu nasıl anlayabiliriz?

 

Melanomun belirtileri arasında şunlar olabilir:

Mevcut bir benin boyut, şekil veya renginde değişiklikler olması, ciltte yeni bir ben veya lezyonun ortaya çıkması, bir yarısının diğer yarısından farklı olan asimetrik benlerin olması, var olan bir benin sınırlarının belirsizleşmesi veya kenarlarının girintili çıkıntılı görünmesi, bir benin renginde değişiklikler olması, birden fazla renk içermesi, siyaha dönmesi, bir benin hızla büyümesi veya 6 mm’den daha büyük olması, bir benin kaşınması, kanaması veya kabuklanması.

Eğer bahsettiğimiz melanom belirtileri gözlemleniyorsa, en kısa zamanda bir dermatoloğa görünmekte fayda vardır. Bir dermatolog melanom teşhisini koymak ve tedavi önermek için gereken testleri yapacaktır. Bu testler arasında deri biyopsisi, lenf nodu biyopsisi, kan testleri ve görüntüleme testleri olabilir.

Melanom tedavisi, kanserin evresine, kişinin yaşına ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi müdahale, radyoterapi, immünoterapi ve kemoterapi yer alabilir. Erken teşhis ve tedavi, melanomda hayat kurtarır.

 

Prof. Dr. Zekayi Kutlubay

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Deri ve Zührevi Hastalıkları Anabilim Dalı