Vitiligo (Alaca)

Vitiligo, derideki melanin pigmentinin yokluğu nedeniyle ortaya çıkan beyaz lekelerle karakterize otoimmün bir hastalıktır. Otoimmün hastalıklar, bağışıklık sisteminin kendi hücrelerini düşman gibi algılayıp saldırması sonucu oluşmaktadır. Yani vücut kendisiyle savaşmaktadır. Halk arasında ala ya da alaca hastalığı olarak adlandırılmaktadır. Toplumda görülme sıklığı %1-4 arasındadır. Vücutta oluşan her beyaz leke kişinin vitiligo hastalığına yakalandığı anlamına gelmez. Bu ayrımın yapılabilmesi için hastalıkla ilgili bir dermatolog muayenesi şarttır. Yalnızca deriyi tutan bir hastalıktır, bulaşıcı değildir ve koyu renkli bireylerde daha belirgindir.

Hastalığın seyri kişiden kişiye fark gösterir ve başlangıcı sinsidir. Genellikle yaz aylarında daha da belirginleşen keskin sınırlı beyaz lekeler şeklinde ortaya çıkar. Varolan lezyonlar uzun süre sabit kalabilir veya birden hızla yayılabilir. En sık yüz, koltukaltı, el ve ayak bilekleri, el ayak sırtı, genital bölge, meme başı, göbek çevresi ve diz, dirsekte görülür. Saçlı deri tutulursa o bölgedeki saçlar da beyazlar. En sık 10-30 yaş arasında görülür ve stres tetikleyebilir.

Genellikle dermatolog sadece bakarak tanı koyabilse de bazen Wood ışığından faydalanılır. Wood ışığı ultraviyole bir ışıktır ve bu yönteme pigmentasyonla ilgili hastalıklarda hızlı sonuç vermesinden dolayı sık başvurulmaktadır. Wood ışığı çıplak gözle görülmeyen bazı maddeleri, floresan verme özelliklerinden yararlanarak görünür hale getirmektedir. Wood ışığıyla bakıldığı zaman eğer lekeler tırnağın beyaz kısmı olan pulpayla aynı oranda belirginleşiyorsa vitiligo teşhisi daha güçlenmektedir. Bu ışıkla bakıldığında lekelenmelerde bir değişiklik yoksa başka hastalıklar düşünülmelidir. Emin olunamadığı durumda deri biyopsisi yapılabilir.

Hastalığın erken teşhis ve tedavisi önemlidir. Tedavide yapılması gereken ilk şey güneş ışığından korunmaktır. Bu hastalara şapka, kapalı giysiler ve mutlaka yüksek faktörlü güneş koruyucular önerilir. Tedavide ilk basamak yerel tedavilerdir bu amaçla immünomodülatörler ve kortikosteroidler kullanılır. Diğer yöntemler ise fototerapi ve sistemik immunbaskılayıcı tedavilerdir. Bunlara yanıtsız veya bunların kullanılamadığı hastalarda cerrahi yöntemler de kullanılabilir. Küba’dan getirilen vitiligo ilaçları da başarı ile kullanılmaktadır. Kök hücre tedavileri ve lazerler ileri düzey yöntemlerdir.  

Prof. Dr. Zekayi Kutlubay

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Deri ve Zührevi Hastalıkları Anabilim Dalı