1-) Saçları yıkamak bakım rutininin bir parçası olsa da Semiramis Pekkan, sık saç yıkamanın saça zarar verdiğini söylüyor. Siz buna katılır mısınız? Saçı sık yıkamanın ne gibi zararları olabilir? Biraz detaylandırabilir misiniz?

Dermatologlar olarak, sağlıklı bir saç ve saçlı deri için haftada en az iki kez saç yıkamayı tavsiye ederiz. Saçlı deride yararlı lipid bileşenler ve çeşitli sürfaktanlar olarak adlandırdığımız maddeler mevcuttur. Sık yıkama ve sık şampuanlama ile bu maddelerin seviyesinde düşmeye neden olacaktır. Saçlı derinin doğal nem ve yağ dengesinin bozulmasına yol açacaktır. Özellikle ekzemaya yatkın kuru saçlarda, kepek ve kabuklanmaya sebep olabilecektir.

2-) Saçı sık yıkamak kişinin hayatını zora sokacak hastalıkların oluşmasında etkili olabilir mi? Örneğin egzama vb.

Saçlı deri ve saç sağlığı için sebum (yağ) oldukça önemlidir. Fazla sebum saçlı deride yağlanma ve Malessezia dediğimiz bir organizmanın artışına yol açarak saçlı deride egzamaya neden olabilir. Saçlarımızı sık yıkayıp sebum oranını olduğundan fazla düşürürsek saç kökleri yeterince beslenemediği için saçlarda kuruma ve matlaşma görülebilir.

3-) Sağlıklı saçlar için saç yıkama sıklığı nasıl olmalı? Biraz detaylandırabilir misiniz?

Genellikle yıkama sıklığı haftada en az iki kez olmalıdır. Fakat bu sıklık, saçın yağlı-kuru olmasına, saçlı deride herhangi bir hastalığın bulunup bulunmamasına göre değişkenlik gösterebilir.

4-) Bu konuda saç tipleri önemli midir? Örneğin kuru, normal, karma, yağlı, düz ve kıvırcık saç tipleri de her gün yıkanmamalı mı? Yoksa her birinin yıkama şekli ve süresi var mı? Biraz detaylandırabilir misiniz?

Kuru normal saçlar için haftada 2 gün idealdir. Fakat saçlı deride yağlanma problemi mevcut ise her gün yıkama önerilebilir. Sebum-yağ dengesini bozmamak için her gün yıkanan saçlarda bir gün şampuan kullanıp bir gün sadece su ile yıkanabilir.

Sık yıkanan kıvırcık saçlarda bukleler bozulacağı için haftada maksimum 3 yıkama önerilir.

Düz ve ince telli saçlarda yağlanma problemi daha sık olacağı için 2 günde bir yıkanılması önerilir.

5-) Genel olarak saçı belli aralıklarla yıkamak koku sorunu ortaya çıkarır mı? Bu sorunun önüne geçmek için nasıl adımlar atılması gerekir?

Sebum-yağ üretimi fazla olan saçlarda koku problemi ortaya çıkabilir. Bu kokudan kurtulmak için en az iki günde bir saç yıkanmalıdır. Gerekirse içerisinde antimikrobiyal maddeler bulunan şampuanlar kullanılabilir. Hatta bu şampuanlar, günlük şampuanlarla dönüşümlü olarak da kullanılabilir. Gerekirse kokunun önüne geçmek için saç parfümü de kullanabilir.

6-) Saçı yıkarken yapılan hatalar da var. Örneğin pek çok uzman şu detayların altını çiziyor; her banyoda şampuan kullanmak, kaynar su ile saçı yıkamak, saçı yıkarken taramak gibi… Bunlara katılır mısınız? Bunlar dışında yapılan başka hangi hatalardan söz edebiliriz? Biraz nedenleriyle birlikte açıklayabilir misiniz?

Eğer günaşırı saçlar yıkanıyorsa her banyoda şampuan kullanılmamalıdır. Bir gün şampuan kullanılıyorsa diğer gün sadece ılık suyla saçlar temizlenmelidir.

Sıcak su ile saçı yıkamak saçlı deride kurumaya yol açar ve egzamayı tetikleyebilir. Sıcak su hem saçlı deriye zarar verir, hem de saçın kırılmasını kolaylaştırır. Bu nedenle saçlar ılık su ile yıkanılmalıdır.

Saçlar ıslakken daha kırılgan yapıdadır. Bu yüzden duşta saçları taramak ve tırnaklarla sert masaj yapmak saçlara zarar vereceği için önerilmez.

Bunların dışında şampuan ve saç kremini iyi durulamamak da saçlara zarar verebilir.

7-) Saç bakımında şampuanın önemi de çok büyük… Peki içeriğinde hangi maddeler bulunan şampuanlardan uzak durmak gerekir? Bu soruya ek olarak en sağlıklı şampuan türleri nelerdir?

Paraben ve sodyumlaurilsülfat (SLS) içermeyen şampuanlar tercih edilmelidir. Şampuanların pH değerinin saç derisinin pH değeri olan 5.5 e yakın olması gerekmektedir. Doğal içerikli şampuanlar paraben ve SLS içermediği için daha sağlıklıdır.

😎 Saçını sık yıkamayanların tercihi genelde kuru şampuanlar ve spreyler oluyor. Peki bunlar ne kadar sağlıklı?

Şampuanlar kullanıldığında, aynı zamanda iki şey yapmalıdır. Birincisi kafa derisi hijyenini korumak ve ikincisi saçları güzelleştirmektir. Kuru şampuan ve sprey gibi kozmetiklerin kullanımı saç foliküllerini tıkayabileceği için saçlara zarar verebilir. Bu nedenle sık kullanımından kaçınmak gerekir.

Son zamanlarda, alternatif saç ve saç derisi temizleme yöntemleri popüler hale gelmiştir. Bunlar arasında şampuansız (“no-poo”), düşük şampuanlı (“low‐poo”) ve sadece saç kremi ile yıkama (“co‐washing”) bulunmaktadır.

“No-poo” yaklaşımını kullanırken saç ve saç derisini temizlemek için ticari şampuan ürünlerinden kaçınılır. Bunun yerine, bireyler saçlarını yıkamak için karbonat, elma sirkesi, çay ağacı yağı veya sadece su gibi ev ürünlerini kullanırlar. Bu yaklaşımı savunanlar, doğal yağların daha iyi tutulduğuna ve tehlikeli kimyasallar olarak görülen parabenlere ve sülfatlara daha az maruz kaldıklarında saçlı derinin daha sağlıklı olduğuna inanmaktadırlar.

“Low-poo” şampuanlar sülfat içermeyen şampuanlardır ve hafif temizleme özelliklerine sahip deterjan grubundandır. Şu anda “no-poo” veya “low-poo” yöntemlerinin kullanımını destekleyecek anlamlı bir literatür bulunmamaktadır.

Prof. Dr. Zekayi Kutlubay

Cerrahpaşa Tıp Fakültesi

Deri ve Zührevi Hastalıkları Anabilim Dalı